‘Gender equality can only be received when all identities are included.’

Caroline, een mensenrechtenverdediger uit Kenia, leert ons meer over hoe het is om non-binair te zijn in een land waar dit niet geaccepteerd wordt. 

Masterclass op de Universteit Utrecht
Caroline, een non-binair persoon afkomstig uit Kenia strijdt voor de rechten van de LGBTQI+ gemeenschap. Het is een eer om namens PBI binnen het Shelter City project, Caroline te begeleiden en van diens ervaringen en werk te leren. In een van de eerste weken van het verblijf van Caroline, is die uitgenodigd als gastspreker aan de universiteit Utrecht bij de cursus Antropologie van gender, seksualiteit en het lichaam. Binnen deze cursus wordt de betekenis van en de relatie tussen gender, sekse en seksualiteit en de rol die het lichaam hierbij speelt onderzocht. Studenten leren van Gerdien Steenbeek, professor aan de universiteit gespecialiseerd in antropologie van gender, dat gender een sociaal construct is en kan veranderen over de tijd en plaats. In dit gastcollege heeft Caroline diens eigen ervaringen gedeeld over hoe het voelt om zelf non-binair te zijn. Dit stimuleert studenten om na te denken over wat het betekent om non-binair te zijn in een samenleving die dit niet accepteert. Caroline heeft op een interactieve manier studenten bewustzijn gebracht. Zo werd het college geopend met de vraag: What do you think that non binarity includes? And what does this mean for a person? 

De LGBTQI+ community in Kenia
De context van Caroline’s verhaal, namelijk Kenia, is patriarchisch en voor een overgroot deel christelijk. Kenia kent een strenge cultuur en religie dat tegen non- binariteit en homoseksualiteit is. Men ziet dit als een vloek afkomstig uit het westen. 

‘Non- binarity is something form the West and people in Kenya do not want this here. Most people also deny that homosexuality exists in Africa.’

Dit laat zien dat er een afkerende en ontkennende houding, tegenover non- binariteit en homoseksualiteit, dominant is in Kenia. Deze houding vindt haar oorsprong in het westerse kolonialisme. Kolonialisme heeft het Afrikaanse continent laten kennis maken met homofobie. Tegenwoordig, een paar honderd jaar na het kolonialisme, krijgen Caroline en de rest van de LGBTQI+ community veel te maken met geweld en bedreigingen. LGBTQI+ personen voldoen niet aan het normale plaatje van heteronormativiteit in de patriarchale samenleving en worden zij gezien als bedreiging voor de status quo. Ze zijn ‘anders’, met een andere identiteit die niet geaccepteerd wordt en strafbaar is. Hierdoor twijfelen ze ook aan zichzelf, worden constant onderdrukt, zijn kwetsbaar en hebben het gevoel dat zij de enige zijn. 

‘You constantly opress yourself because you are not generally conforming.’

Western Kenya LBQT Feminist Forum (WKLFF)
Organisaties zoals de Western Kenya LBQT Feminist Forum (WKLFF), waarvan Caroline de uitvoerende directeur is, willen laten zien dat er wel degelijk LGBTQI+ personen zijn in Kenia. Door het streven naar ruimte en erkenning voor de non-binaire community in Kenia, wordt er een ruimte gecreëerd waar men zichzelf kan zijn en niet gediscrimineerd worden op basis van wie zij zijn. Deze organisaties hebben een sleutelpositie in de samenleving met betrekking tot de waarborging van de mensenrechten. Zij willen laten zien dat iedereen zichzelf moet kunnen zijn en dit sociaal geaccepteerd wordt. Caroline en diens organisatie werken vanuit een bottom- up benadering; vanuit de samenleving, van onderaf, wordt er naar verandering, bewustwording en acceptatie gestreefd. Op deze manier willen zij ruimte geven aan de LGBTQI+ community om te mogen bestaan. Uiteindelijk willen ze algemene acceptatie en een mentaliteitsverandering teweeg brengen gepaard gaande met de opheffing van de wet tegen homoseksualiteit waar nu een celstraf van 7 jaar op staat. 

‘When thinking about homosexuality, people focus on the homosexual man and HIV. This one way focus on sexuality leaves out the personal identity. There is more, an identity is not just a body. Besides, there is more than a gay man, there are 52 different gender identities.’

Af van het hokjes denken
Caroline wil dergelijke stereotypes over de LGBTQI+ ondermijnen en de diversiteit in de community blootleggen. Caroline ziet er zelf uit als een vrouw, draagt make up en lakt diens nagels. Mensen kijken vaak gek op als die verteld non-binair te zijn. Caroline is zowel niet conform aan heteronormativiteit als aan de stereotypes van non-binariteit. Zelf wil Caroline af van hokjes en zal die zich niet te willen aanpassen aan de verwachting die men heeft. 

‘I am challenging the notion that non- binary female bodies need to look masculine. I want to look like what I want instead of conforming to the boxes. Besides, in order to prevent me from being misgendered as a female, I always start my introduction with that I go by with she/they. And I also ask other people how I can address them because I do not want to misgender any other person. It starts with yourself.’

Herdithi
In het boek Herdithi, een samenwerking tussen Western Kenya Feminist Forum en andere organisaties, worden persoonlijke verhalen van non-binaire personen verteld. De verschillende persoonlijke verhalen tonen de diversiteit, menselijkheid en zichtbaarheid van en binnen de LGBTQI+ gemeenschap. Mensen hebben snel verwachtingen of vooroordelen van non-binaire mensen maar door hier meer over te leren en te lezen wordt duidelijk dat deze ideeën vaak niet met de werkelijkheid overeenkomen. Het gebruik van intersectionaliteit draagt daarnaast ook bij aan gelijkheid, inclusiviteit en diversiteit in de samenleving. Deze benadering legt verschillende assen bloot die van invloed zijn op iemands identiteit. Ieders identiteit bestaat uit namelijk uit meerdere dimensies. Zoals Caroline omschrijft: 

‘The main reason why our organization focuses on intersectionality is that we cannot achieve gender equality when we will leave other identities out. We cannot achieve gender equality when we look in a binary notion. Even within women there are women who are more marginalized, there are mothers, transwomen and a lot more. The interconnectedness of components of a person’s individual identity is important. We must consider all identities of a person. Because the intersecting identities matter to be inclusive and to reach equality.’

‘We are constantly asking ourselves; who is not including, which person is not on the table?’

Ten slotte
Caroline kan ons met diens ervaringen veel leren over identiteit, gender, intersectionaliteit en de situatie in Kenia. Naast dat het Shelter City programma het mogelijk maakt voor Caroline om rust te nemen en nieuwe netwerken op te doen, draagt diens verblijf bij aan de bewustwording van de Nederlandse bevolking, in dit geval antropologie studenten. Het Shelter City programma opent een ruimte om te leren van Caroline en andere mensenrechtenverdigers.