Op 28 en 29 mei organiseerden wij een speaker tour voor Keniaanse mensenrechtenverdediger Francis Sakwa. PBI’s landenspecialisten Babs Anemoon Pol en Lani Teljoarubun bezochten samen met Sakwa verschillende organisaties om zijn werk als grassroots activist en de situatie in Kenia te bespreken. Ook advocacy coördinator van PBI Kenia, Sabine dwinger, was bij alle afspraken aanwezig en kon inzicht geven over het werk wat PBI verricht in Nairobi.
Sakwa strijdt al jarenlang voor sociale rechtvaardigheid in de sloppenwijken van Nairobi. Hij verricht onderzoek naar en documenteert over politiegeweld en de buitengerechtelijke moorden die worden uitgevoerd op (onschuldige) burgers. Sakwa zet vreedzame en geweldloze protesten in om de onderwerpen aan de kaak te stellen bij de internationale en Keniaanse media en autoriteiten. Over dit onderwerp hebben we een kleine documentaire gemaakt die je hier kan bekijken.
Tijdens de speaker tour heeft Sakwa met drie organisaties in Nederland gesproken. Op maandag 28 mei was Sakwa in gesprek met organisatie International Justice Mission (IJM) die o.a. samenwerkt met PBI Kenia in Nairobi aan het bestrijden van straffeloosheid. Tijdens het gesprek kwam naar voren dat Sakwa en andere mensenrechtenverdedigers zich vooral inzetten voor een change in narrative rondom (politie-)geweld, zodat normalisatie van dit fenomeen wordt tegengewerkt. Deze verandering in denken en spreken moet niet alleen van bovenaf komen, maar ook vanuit de grassroots level. Sakwa pleit daarom ook sterk voor een dialoog met de bewoners van Nairobi, met name in de sloppenwijken, om het probleem van geweld en de bijkomende angsten te bespreken. De rol van PBI speelt daarbij een belangrijke rol en Sakwa benadrukte dat andere internationale organisaties, zoals IJM, hieraan kunnen bijdragen door samen te werken met zowel de mensenrechtenverdedigers als andere organisaties. Als er een sterk netwerk is, kan er ook sneller actie ondernomen worden in noodsituaties.
Bovenstaande boodschap was de leidraad voor de hele speaker tour. Ook de afspraken in Utrecht op dinsdag 29 mei met organisaties PAX for Peace en Knowledge Platform for Security and Rule of Law (KPSRL) gingen voornamelijk over het veranderen van het narratief dat normalisatie van geweld aanmoedigt.
In de ochtend sprak Sakwa met vredesorganisatie PAX. Zijn boodschap voor PAX was deels hetzelfde als voor IJM: het belangrijkste is het bestrijden van de redevoering die de overheid gebruikt om gewelddadigheden en straffeloosheid in de doofpot te stoppen (zoals vaak wordt gedaan tijdens de verkiezingen en doorgaans in de media, aldus Sakwa). Door een ander perspectief te geven op de gebeurtenissen, wat een harde realisatie kan zijn, probeert Sakwa eenzijdig nieuws tegen te gaan. Een directe samenwerking met PAX is momenteel niet mogelijk omdat zij projecten heeft aan de grens van Kenia en minder aanwezig is in Nairobi zelf, maar PAX benadrukte dat dit soort kennismakingsgesprekken een eerste stap zijn tot een samenwerking. Het contact is belangrijk om een groot netwerk op te bouwen waarin informatie kan worden uitgewisseld tussen instanties, organisaties en activisten. Het netwerk van PAX in Kenia bijvoorbeeld kan worden ingelicht en ingezet om Sakwa’s werk meer bekendheid en steun te geven.
In de middag sprak Sakwa met KPSRL op het PBI kantoor. KPSRL is een platform tussen onderzoekers, beleidsmakers en practitioners (zoals Sakwa). Het uitwisselen van informatie en het opstellen van best practices en strategieën staan centraal bij KPSRL. Sakwa was erg enthousiast over de ontmoeting met KPSRL vanwege de middelen die het platform aanbiedt om grassroots activisten te versterken, zoals onderzoeksfondsen die speciaal gericht zijn op pilots, kleine ‘experimentele’ initiatieven. Het werk van Sakwa valt perfect hieronder omdat het gebonden is aan meerdere interessante onderwerpen voor onderzoek zoals straffeloosheid, veiligheid, good governance, mensenrechtenschendingen, activisme etc. Volgens Sakwa is het verkrijgen van een dergelijke fonds belangrijk voor hem om een counter-narrative te creëren, middels het opstellen van dialogen, workshops en rapporten, die mensen een andere kijk geeft op de situatie in de sloppenwijken en elders.
In grote lijnen kunnen we zeggen dat de speaker tour kort maar krachtig was. Het spreken met de drie organisaties geeft Sakwa meer zichtbaarheid op het internationale niveau. Bij PBI zorgen we daarom dat we ons netwerk in stand houden, zodat we andere organisaties op de hoogte kunnen houden en hen in contact kunnen brengen met mensenrechtenverdedigers. Er is niet altijd sprake van concrete uitkomsten bij een afspraak, maar een eerste kennismaking waarbij first-hand informatie wordt uitgewisseld is een eerste stap in making space for peace.
Op 15 mei sprak Sakwa over zijn werk tijdens de Human Rights Café in het oude stadhuis in Utrecht. Lees hier meer over dit evenement.