Al jarenlang zetten ze zich onvermoeibaar in voor mensenrechten, landrechten en milieubescherming in hun gemeenschappen. Tijdens deze advocacy tour in Europa vroegen mensenrechtenverdedigers Yenny Yajaira Sáenz Pabón en Yesica Méndez Alvarado aandacht voor hun strijd in Colombia. Van 11 tot 15 juni verwelkomden wij hen voor het Nederlandse deel van deze tour.
Wie zijn Yesica en Yenny?
Uit de regio Catatumbo ontvingen wij Yenny Yajaira Sáenz Pabón, een vrouwelijk leider en mensenrechtenverdediger werkzaam als lid van de Raad van Bestuur van de Boerenorganisatie ASCAMCAT (Asociación Campesina del Catatumbo).
Uit de regio El Magdalena Medio verwelkomden we Yésica Méndez Alvarado, een vrouwelijk leider en mensenrechtenverdediger actief als lid van de politieke coördinatie van de Boerenorganisatie ACVC-RAN (Asociación Campesina del Valle del Río Cimitarra – Red de Reservas Campesinas). Tijdens hun bezoek in Nederland spraken ze met verschillende organisaties over hun werk en de problemen die ze in hun regio’s meemaken.
Benieuwd naar deze mensenrechtenverdedigers, hun organisaties en hun ervaringen in Nederland? Lees hieronder verder!
Yenny en Yesica met onze PBI vrijwilliger Alex
ASCAMCAT en ACVC-RAN: Boerenverzet in conflictgebieden
ASCAMCAT en ACVC-RAN zijn Colombiaanse boerenorganisaties die zich inzetten voor de rechten, het land en het welzijn van plattelandsgemeenschappen in regio’s getroffen door het al decennialang durende Colombiaanse gewapende conflict tussen het Colombiaanse leger, paramilitairen, guerrillagroeperingen en andere belanghebbenden.
ASCAMCAT – Catatumbo
ASCAMCAT is actief in de regio Catatumbo en strijdt voor landrechten, sociale investeringen en de oprichting van Zonas de Reserva Campesina (boerenreservaten). De organisatie zet zich in voor het herstel van het sociale weefsel en de culturele tradities van boerengemeenschappen en voor de versterking van lokale capaciteiten. Ze verzetten zich tegen de impact van cocateelt en kiezen voor alternatieve ontwikkeling en vredesopbouw.
ACVC-RAN – Magdalena Medio
ACVC-RAN richt zich op rurale ontwikkeling, milieubescherming en de verdediging van mensenrechten. De organisatie bevordert agro-ecologie, versterkt lokaal bestuur en ondersteunt gemeenschappen via educatie en vredesopbouw. Yesica zet zich in voor inclusie van vrouwen, jongeren en ondertekenaars van het Vredesakkoord (2016) in organisatie- en ontwikkelingsprocessen. Ze werkt aan collectieve preventie- en beschermingsprotocollen voor vrouwelijke mensenrechtenverdedigers en aan duurzame ontwikkelingsstrategieën zoals het Ecologisch Kamp van ACVC-RAN.
Beide organisaties spelen een belangrijke rol in het bevorderen van territoriale vrede, sociale rechtvaardigheid en collectieve weerbaarheid tegen geweld, ontheemding, marginalisatie, en extractieve economieën. Het leiderschap van Yesica en Yenny kent een hoge prijs: zoals veel mensenrechtenverdedigers en boerenorganisaties in Colombia worden ze geconfronteerd met bedreigingen, vervolging en stigmatisering. Sinds de ondertekening van het Vredesakkoord in 2016 zijn er al meer dan 1.370 sociale leiders vermoord.
Lees meer op ascamcat.com en reservacampesinariocimitarra.org.
Yesica en Yenny’s dagen in Nederland: donderdag
Op donderdag stonden er twee meetings op het programma. De dag begon bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, waar Yenny en Yesica beiden spraken over de situatie in hun regio’s. Ze vertelden over het werk van hun boerenorganisaties, ACVC-RAN en ASCAMCAT, en de uitdagingen waarmee ze te maken hebben, zoals de rekrutering van jongeren door gewapende groeperingen en gedwongen ontheemding. Aan bod kwamen onder andere het vredesproces ‘Paz Total’ in de context van hun regio’s, de humanitaire crisis die afgelopen januari is uitgebroken in Catatumbo door gevechten tussen de ELN en dissidenten van de FARC die naar schatting 62.000 mensen in de regio ontheemd hebben, de rol van de Petro-regering, en het Pacto por el Catatumbo. Ook bespraken ze de invloed van extractieve processen en illegale economieën (zoals cocateelt, mijnbouw, olie en goudwinning).
Verder vertelden ze allebei over de verschillende lokale vredesinitiatieven en projecten waar ze met hun respectievelijke organisaties momenteel mee bezig zijn, zoals het behoud van cultuur en biodiversiteit binnen Reservas Campesinas, het opzetten van alternatieve economieën naast de coca-teelt, en het vergroten van de participatie van jongeren.
Yenny en Yesica benadrukten het belang van internationale druk en zichtbaarheid voor de regio’s Catatumbo en Magdalena Medio. Zo organiseren ze aankomend jaar meerdere publieke campagnes en evenementen die bedoeld zijn om druk op de gewapende groeperingen uit te oefenen.
Bezoeken van internationale actoren en organisaties, zoals de Nederlandse ambassade, dragen bij aan veiligheid en erkenning. Ze zouden een bezoek vanuit Nederland dan ook van harte verwelkomen. Met de belofte om meer informatie uit te wisselen en te kijken naar de rol die de Nederlandse ambassade in Colombia kan spelen, scheidden om 11:00 uur onze wegen.
Na een koffie pauze en een rondje door het centrum van Den Haag te hebben gelopen, was het tijd voor de tweede meeting van de dag. Bij het NIMD (Netherlands Institute for Multiparty Democracy) vertelden Yenny en Yesica wederom over hun werk en de situatie in de regio, en lag de focus ook op initiatieven van hun organisaties ten behoeve van het vergroten van participatie van jongeren en vrouwen. In dit kader leerden ze ook meer over het werk van het NIMD, waar veel de focus lift op het versterken van democratische processen en het verhogen van de participatiegraad van minderheden en onderdukte groepen. Het NIMD werkt veel met lokale organisaties en steunen lokale processen. De meeting bracht Yesica en Yenny in contact met nieuwe hulpmiddelen die van groot belang kunnen zijn voor de verdediging van mensenrechten in hun regio, evenals tips en manieren om toegang te krijgen tot financiële steun. In hun eigen woorden was deze
bijeenkomst van groot belang om de invloed van deze verdedigers te koppelen aan de doelstellingen van NIMD en om de strijd in dit conflictgebied zichtbaar te maken.
Na deze twee intensieve meetings was er natuurlijk ook tijd om wat van de stad te zien. Voor zowel Yenny als Yesica is dit hun eerste bezoek aan Nederland, dus vond er na de lunch een korte wandeltocht door het centrum plaats. We bezochten het Buitenhof, stopten buiten Paleis Noordeinde, en liepen natuurlijk ook door De Kattensteeg. Na de highlights van Den Haag te hebben gezien, zat de dag er op. Terug naar Amsterdam, om daar uit te rusten en voorbereidingen te treffen voor de volgende dag!
Yesica en Yenny’s dagen in Nederland: vrijdag
Op vrijdagochtend namen we vroeg de trein naar Utrecht, naar het kantoor van Kerk in Actie. Tijdens de bijeenkomst werd allereerst besproken wat Kerk in Actie doet in Colombia: welke projecten de organisatie ondersteunt, in welke regio’s ze actief zijn, wat hun achtergrond en intenties zijn, en wie de doelgroepen zijn. Daarna namen Yenny en Yesica het woord. Ze vertelden over hun projecten, de uitdagingen waarmee ze te maken hebben, en de sociale en politieke context waarin zij opereren. Onderwerpen als het vredesproces, de onderlinge relatie tussen hun regio’s, de betrokkenheid van jongeren en kinderen, aankomende evenementen en de rol van de kerk kwamen aan bod. Het werd duidelijk hoe complex, langdurig en kwetsbaar deze processen zijn.
Een ander belangrijk onderdeel van de bijeenkomst was het uitwisselen en versterken van netwerken. Er werd gesproken over bestaande platforms en organisaties die Kerk in Actie kent en die mogelijk van betekenis kunnen zijn voor ondersteuning, kennisdeling, zichtbaarheid en financiering, zowel op nationaal als internationaal niveau.
Tot slot werd er vooruitgeblikt. Yenny en Yesica staan open voor een ontmoeting in Bogotá dit najaar en nodigen Kerk in Actie uit om hun regio’s te bezoeken.
Daarna stond er een onlinegesprek op het programma met PAX. De focus lag hier vooral op het vredesproces in Colombia, met specifieke aandacht voor Catatumbo en de Magdalena Medio. Er werd gesproken over de inzet van de regering-Petro en initiatieven zoals het Pacto por el Catatumbo binnen het bredere kader van Paz Total. Tegelijkertijd kwam de complexe realiteit van de regio’s naar voren: de invloed van illegale economieën zoals cocateelt en mijnbouw, de rol van bedrijven als Ecopetrol, en de impact van buitenlands kapitaal op het gewapende conflict. Daarnaast werd opnieuw het belang van netwerkversterking onderstreept: samenwerking met organisaties waar PAX Nederland en PAX Colombia al banden mee hebben, kan bijdragen aan kennisuitwisseling, zichtbaarheid en financiering.
Tot slot lieten Yenny en Yesica weten open te staan voor een ontmoeting in Bogotá dit najaar, en nodigen Joris van de Sandt van PAX uit voor een bezoek aan hun regio’s. Ze zijn ook benieuwd naar mogelijke contactpersonen binnen relevante organisaties, zoals PAX Colombia, die kunnen bijdragen aan verdere samenwerking. Het was opnieuw leerzaam en constructief gesprek!
Na een lekkere lunch met Kerk in Actie, waar een nog meer werd gesproken over Colombia, keerden we tegen het einde van de middag terug naar het hotel in Amsterdam. De laatste e-mails werden verstuurd, zoals uitnodigingen naar het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor een evenement georganiseerd door ASCAMCAT op afgelopen 21 juni waar boerenorganisaties in Catatumbo opnieuw druk zouden gaan uitoefenen met guerrillagroeperingen om ontheemden terug naar huis te kunnen laten keren.
Yesica en Yenny’s dagen in Nederland: zaterdag
Zaterdag was een vrije dag, na twee intensieve dagen vol inhoudelijke gesprekken en ontmoetingen. We besloten het wat rustiger aan te doen en te genieten van het mooie weer. In werk dat vaak zwaar en urgent is, blijft ruimte voor ontspanning en zelfzorg essentieel – even op adem komen om daarna met nieuwe energie door te kunnen.
We bezochten STRAAT, het Street Art museum op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord, waar ook veel Zuid-Amerikaanse kunstenaars hun verhalen en strijd zichtbaar maken. Daarna maakten we een boottocht over de grachten, waar we genoten van alle uitzichten. Wat deze dag ook waardevol maakte, was het zichtbaar groeien van de band tussen Yenny en Yesica. Ze ontmoetten elkaar pas deze week, maar vonden in elkaar herkenning en gedeelde ervaringen. Die persoonlijke connectie, het uitwisselen van verhalen, twijfels en inspiratie, is minstens zo belangrijk als de formele gesprekken. Verbondenheid en solidariteit maken het mensenrechtenwerk draaglijker en sterker.
Deze advocacy tour is mede mogelijk gemaakt dankzij het VFonds, Haella en Cirrus foundation.
Wil jij ook je steentje bijdragen om advocacy tours zoals deze en onze overige werkzaamheden mogelijk te maken? Doneer hier!